Afspiegelingsbeginsel bij reorganiseren: het kan ook anders!
Het is veel werkgevers een doorn in het oog: afspiegelen en goed presterende werknemers voordragen voor ontslag. Sinds 1 juli 2015 bestaat echter de mogelijkheid om bij cao een onafhankelijke en onpartijdige ontslagcommissie in te stellen. Dit maakt het mogelijk om medewerkers die bovengemiddeld presteren niet voor te dragen voor ontslag. In deze update wordt toegelicht welke mogelijkheden een cao-ontslagcommissie u als werkgever biedt.
Alternatief voor afspiegelingsbeginsel
Met een cao-ontslagcommissie is het mogelijk om maximaal 10% van het totale aantal werknemers dat voor ontslag in aanmerking komt niet voor te dragen voor ontslag. Voorwaarde is dat deze werknemers aantoonbaar bovengemiddeld presteren of dat zij zich naar verwachting in de toekomst bovengemiddeld zullen ontwikkelen. Om dit aan te kunnen tonen, dien je als werkgever de werknemers periodiek te beoordelen en daarbij aan te geven of een werknemer bovengemiddeld functioneert of zich naar verwachting in de toekomst bovengemiddeld zal ontwikkelen.
De werknemers moeten tijdig op de hoogte worden gesteld dat hun functioneren aanleiding kan zijn om hen buiten beschouwing te laten in een ontslagronde. Tot slot moeten aan alle werknemers dezelfde mogelijkheden worden geboden om zich, al dan niet in de toekomst, te ontwikkelen tot een bovengemiddeld functionerende werknemer. Andere medewerkers, die eerst buiten beschouwing bleven in de afspiegeling, worden nu wel voorgedragen voor ontslag.
Afwijkende afspiegeling
Het tweede voordeel van een cao-ontslagcommissie kan zijn dat afgeweken mag worden van het afspiegelingsbeginsel dat het UWV hanteert. Er kunnen bij cao andere regels worden gesteld voor het bepalen van de volgorde van opzegging bij het vervallen van arbeidsplaatsen. De wet stelt geen eisen met betrekking tot de te hanteren criteria voor de ontslagvolgorde.
Geen toestemming voor ontslag
Indien de cao-ontslagcommissie geen toestemming geeft voor ontslag, gelden dezelfde regels als wanneer het UWV geen toestemming geeft voor ontslag. U kunt in dat geval ontbinding van de arbeidsovereenkomst verzoeken bij de kantonrechter. Van belang is daarbij dat de kantonrechter – anders dan voor de inwerkingtreding van de WWZ – de arbeidsovereenkomst met een zieke werknemer in beginsel niet kan beëindigen tijdens ziekte. Dan geldt immers het opzegverbod.
Bindend oordeel cao-ontslagcommissie?
Hoe zit het met de binding aan het oordeel van de cao-ontslagcommissie? Kan een werknemer die niet aan de cao is gebonden zich op het standpunt stellen dat hij niet is gebonden aan het oordeel van de cao-ontslagcommissie? Nee, want de wetgever heeft aangegeven dat een ontslagcommissie geldt voor alle onder de cao vallende werknemers in dienst van gebonden werkgevers. Dus wanneer u als werkgever aan de cao bent gebonden en er is op de juiste wijze een cao-ontslagcommissie ingesteld, dan zijn ook de werknemers hieraan gebonden.
Best Practice Rules
De Vereniging voor Arbeidsrecht heeft een modelreglement – ook wel Best Practice Rules genoemd – voor de cao-ontslagcommissie ontwikkeld. Cao-partijen kunnen dit gebruiken wanneer zij een cao-ontslagcommissie willen instellen. Met deze Best Practice Rules wordt onder andere invulling gegeven aan de procedurele randvoorwaarden uit de wet.