Per 1 januari 2024 hebben burgemeesters de bevoegdheid een pand te sluiten als de openbare orde is verstoord door ernstig geweld (of bedreiging daarmee), op of in de onmiddellijke nabijheid van die plek. Dit geldt ook als er ernstige vrees bestaat voor zo’n verstoring. Aanleiding van deze nieuwe bevoegdheid zijn de vele incidenten die de laatste tijd bij woningen plaatsvinden, zoals explosieven die afgaan en beschietingen. Vaak gaat het daarbij om georganiseerde en ondermijnende criminaliteit.
De wetgever heeft hiervoor de reikwijdte van artikel 174a Gemeentewet uitgebreid. Het aangepaste artikel geeft de burgemeester een sluitingsbevoegdheid in drie situaties. Naast de al bestaande bevoegdheid is de burgemeester nu ook bevoegd een woning te sluiten als:
- de openbare orde rond de woning ernstig wordt verstoord of ernstige vrees bestaat voor het ontstaan van een zodanige verstoring door ernstig geweld of bedreiging daarmee, in of in de onmiddellijke nabijheid van de woning;
- de openbare orde rond de woning, het lokaal of het erf ernstig wordt verstoord of ernstige vrees bestaat voor het ontstaan van een zodanige verstoring door het aantreffen van een wapen in de woning als bedoeld in artikel 2 van de Wet wapens en munitie.
Bij het afgaan van explosieven bij woningen of bij beschietingen van woningen kan de burgemeester vanaf 1 januari 2024 dus sneller overgaan tot sluiting van de woning. In dat geval zal namelijk snel sprake zijn van ernstig geweld. De burgemeester moet wel (nog) steeds beoordelen of de openbare orde ernstig wordt verstoord of dat er ernstige vrees bestaat voor het ontstaan daarvan. Ook moet sluiting van de woning steeds evenredig zijn en beoordeeld worden of niet ook met een minder vergaande maatregel kan worden volstaan. Dat vergt een goede afweging van alle feiten en omstandigheden van het geval.