Handhaving omgevingsrecht

Handhaving vormt een belangrijk sluitstuk van het in het omgevingsrecht neergelegde instrumentarium. Het gaat bij handhaving om het met sancties optreden tegen overtredingen, zoals het handelen in strijd met bepalingen van het omgevingsplan of het bouwen zonder omgevingsvergunning. Gemeenten worden steeds vaker geconfronteerd met verzoeken om handhaving. Ook krijgt het handhavingsbeleid een steeds grotere rol in de praktijk.

Omgevingswet

Hoofdstuk 18 van de Omgevingswet regelt de handhaving van de omgevingsregelgeving. Het deelt handhavingstaken toe aan bestuursorganen en regelt in aanvulling op de Algemene wet bestuursrecht een aantal handhavings- en toezichtsbevoegdheden.

De belangrijkste bestuursrechtelijke bevoegdheden om de naleving van omgevingsrechtelijke voorschriften af te dwingen en om adequaat op te treden tegen overtredingen zijn het toepassen van bestuursdwang, het opleggen van een last onder dwangsom en het intrekken van een begunstigde beschikking. Het doel is herstel van de legale situatie. 

Bovenstaande maatregelen kunnen zeer ingrijpend zijn voor belanghebbenden. Sinds de toeslagenaffaire, is het focuspunt bij het opleggen van sancties en maatregelen meer verschoven naar de belanghebbende. Zo dient getoetst te worden of de maatregel evenredig is. De specialisten van Vijverberg zijn op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op het gebied van de evenredigheidstoets en vraagstukken over het opleggen van maatregelen. Neem contact met ons op bij vragen over de omgevingsregeling en voor procesvertegenwoordiging als het opleggen van maatregelen leidt tot bestuursrechtelijke procedures.

Beginselplicht tot handhaving omgevingsrecht

Als de gemeente een overtreding van wet- en regelgeving constateert of een verzoek tot handhaving binnenkrijgt, dan dient de gemeente (in beginsel) tot handhaving over te gaan. Afzien van handhaving kan slechts in uitzonderlijke gevallen. Het algemeen belang is nu eenmaal gediend bij handhaving van de geldende wet en regels.

De bijzondere omstandigheden waaronder een bestuursorgaan niet tot handhaving over hoeft te gaan, kunnen zich voordoen indien er concreet zicht op legalisering bestaat en indien handhavend optreden zodanig onevenredig is in verhouding tot de daarmee te dienen belangen dat van optreden in die concrete situatie behoort te worden afgezien. Twijfelt u of u verplicht bent te handhaven of heeft u te maken met een complex verzoek tot handhaving? Wij kunnen u adviseren bij de te maken keuzes zodanig dat de legaliteit van uw handhaving niet in het geding komt.

Concreet zicht op legalisatie?

Concreet zicht op legalisatie kan voor het bestuursorgaan dus een grond vormen om af te zien van handhavend optreden. Hiervoor gelden wel een aantal voorwaarden. Zo is er pas sprake van concreet zicht op legalisatie als een toereikende aanvraag is ingediend én het college de verlening van de vergunning niet onaannemelijk acht. Twijfelt u of er sprake van concreet zicht op legalisatie? Neem dan contact met ons op voor juridisch advies.

Vragen of hulp nodig?

Hoe stelt u goed handhavingsbeleid op en is het nodig om ter voorbereiding op de Omgevingswet uw handhavingsstrategie te herzien? Deze en meer onderwerpen worden behandeld in onze cursussen Toezicht en Handhaving. Neem contact met ons op voor de mogelijkheden.