Jaaroverzicht 2021 van de hoogste bestuursrechters

De Commissie rechtseenheid bestuursrecht heeft haar jaaroverzicht over 2021 bekend gemaakt. In de commissie nemen rechters plaats van de Hoge Raad, de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (de Afdeling), de Centrale Raad van Beroep (CRvB) en het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb). Het jaaroverzicht bevat een weergave van de meest in het oog springende uitspraken, die van invloed zijn op de bestuursrechtspraktijk. In dit nieuwsbericht een greep uit de meest relevante uitspraken.

Ambtshalve toetsing tijdigheid bezwaar- en beroepschriften

Op 9 juli 2021 deed de CRvB een baanbrekende uitspraak: de rechter zal niet meer ambtshalve beoordelen of een bezwaar- of beroepschrift tijdig is ingediend, als dit door geen van de procespartijen wordt aangevoerd (ECLI:NL:CRVB:2021:1500). De Hoge Raad (ECLI:NL:HR:2021:1153) en de Afdeling (ECLI:NL:RVS:2021:1730) hebben zich bij de CRvB aangesloten.

Voorheen waren de bezwaar- en beroepstermijnen van openbare orde. Met deze uitspraken is dit niet langer het geval. De rechters onderschrijven hiermee het rechtszekerheidsbeginsel.

Evenredigheidstoetsing

De conclusie van de staatsraden advocaat-generaal van 7 juli 2021 (ECLI:NL:RVS:2021:1468), waarin wordt aanbevolen een nieuwe evenredigheidstoetsing te hanteren bij bestuurlijke maatregelen, is ook in het jaaroverzicht opgenomen. Inmiddels heeft de Afdeling in 2022 hierover een uitspraak gedaan (ECLI:NL:RVS:2022:285), waar wij middels een publicatie en nieuwsbericht reeds over hebben geschreven.

COVID-19

In het licht van de coronacrisis zijn uitspraken gedaan over de effecten van de coronamaatregelen op besluitvormingsprocedures, de behandeling van rechtszaken en de gekozen oplossingen. Zo sprak de Hoge Raad zich uit over ‘tweezijdige elektronisch communicatiemiddelen’ (ECLI:NL:HR:2021:505), dat zoveel mogelijk in de buurt komt van een fysieke zitting. Dit verdient volgens de Hoge Raad de voorkeur boven technisch eenvoudiger communicatievormen, zoals een telefoonverbinding. Daarnaast is er vanwege de sluiting van gerechtsgebouwen volgens alle rechterlijke instanties voldoende reden om een langere behandelingstermijn te hanteren. De termijn wordt verlengd met vier maanden.

Uitnodiging tot verzuimherstel

Als een rechtbank aan een partij het verzoek doet om een verzuim te herstellen en dit alleen per fax en niet per aangetekende post verstuurt, dan kan de rechtbank een beroep niet niet-ontvankelijk verklaren als een partij niet of niet tijdig op dit verzoek heeft gereageerd (ECLI:NL:RVS:2021:309). Volgens de Afdeling schrijft het procesreglement namelijk voor dat dit per aangetekende post moet worden gedaan.

Berichtenbox overheid

Er is in het jaaroverzicht ook aandacht voor een te laat ingediend bezwaar tegen een besluit dat geplaatst is in de Berichtenbox Mijn Overheid (ECLI:NL:CRVB:2021:2174). Wij schreven hier ook een nieuwsbericht over. Een burger moet welbewust de optie aanvinken dat hij notificaties over nieuwe berichten in de berichtenbox ook per e-mail wenst te ontvangen. Het bestuursorgaan moet dit controleren.