Wnra - Wet normalisering rechtspositie ambtenaren en integriteit

Na de inwerkingtreding van de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) is integriteit een belangrijk aspect van het ambtenaarschap gebleven. Toch is  er veel veranderd.

Belang van integriteitsvoorschrift neemt toe

Het blijft noodzakelijk dat een overheidsorganisatie een integriteitscode vaststelt, een duidelijk voorschrift met attentiepunten voor de medewerker. Onder het arbeidsrecht wint een duidelijke integriteitscode aan belang. Hoe minder ruimte voor interpretatie, hoe beter dat is voor de werkgever en de werknemer. Als duidelijk vaststaat wat de werknemer niet is toegestaan, zal de rechter dat voorschrift ook respecteren.

Overtreding van de integriteitsregels

Onder het ambtenarenrecht moest de overtreding door de ambtenaar bij voorkeur met bewijsmiddelen worden onderbouwd, maar was het voldoende als de bestuursrechter de misdraging voldoende aannemelijk achtte. Onder het arbeidsrecht moet de werkgever bewijs leveren van de overtreding van de werknemer. Voldoende aannemelijkheid is dan niet genoeg. Er moet bewezen zijn dat de overtreding is begaan.

Disciplinaire maatregelen en Wnra

In verband met de inwerkingtreding van de Wnra zijn de bestaande rechtspositieregelingen omgebouwd tot een cao. De oude disciplinaire straffen zijn in die cao’s gehandhaafd of aangepast. De disciplinaire maatregel van ontslag (‘strafontslag’) is verdwenen. Bij een zeer ernstige integriteitschending door de medewerker kan de werkgever ontslag op staande voet geven of een andere ontslagmethode hanteren.

Ontslag op staande voet

Ontslag op staande voet is een zeer ingrijpende ontslagmethode. In de eerste plaats is nodig dat de feiten vaststaan en zeer ernstig zijn. Het ontslag moet ook vrijwel direct gegeven worden. Wil de werkgever zich eerst intern beraden, met externe experts overleggen en een onderzoek uitvoeren, dan moet hij voortvarend te werk gaan anders is geen sprake meer van een onverwijld ontslag op staande voet. Ontslag op staande voet leidt doorgaans tot verlies van aanspraken op een werkloosheidsuitkering en is dus alleen aan de orde bij de ernstigste vergrijpen van een medewerker. Krijgt de medewerker ontslag op staande voet, dan kan hij de rechter achteraf vragen het ontslag te vernietigen.

Toetsing door de civiele rechter

Het procederen in arbeidszaken is specialistenwerk. Het leveren van bewijs is meer dan een aandachtspunt, de toetsing door de rechter óók. In het civiele recht wordt een langdurig dienstverband meegewogen bij de vraag of ontslag aan de orde is; in het ambtenarenrecht was een langdurig dienstverband juist geen reden om een strafontslag onevenredig te achten. In het civiele recht wordt jarenlang goed functioneren meegewogen bij de strafmaat; in het ambtenarenrecht stond eerder goed functioneren los van de weging van de strafmaat voor de gedraging die de ambtenaar verweten wordt. In het civiele recht wordt de positie van de medewerker op de arbeidsmarkt of diens gezondheidstoestand soms meegewogen bij de strafmaat; ook dat was in het ambtenarenrecht niet gebruikelijk.

En na de behandeling van het ontslag de kantonrechter is hoger beroep bij het gerechtshof en cassatie bij de Hoge Raad mogelijk. De totale procedure kan dus geruime tijd in beslag nemen.

Vragen?

Vijverberg Advocaten & Adviseurs heeft specialisten op het terrein van integriteitsvraagstukken onder het arbeidsrecht en onder het ambtenarenrecht. Lees meer over het onderwerp bij onze specialisatie Integriteit.