Arbeidsongeschiktheidsontslag en het 'deskundigenoordeel Overheid en Onderwijs'
UWV kan een zogenaamd 'deskundigenoordeel Overheid en Onderwijs' (hierna: deskundigenoordeel O&O) afgeven. Wat houdt dit in? UWV noemt het een ontslagadvies voor overheidswerkgevers. Rechtspositioneel is een deskundigenoordeel O&O echter geen voorwaarde om tot ontslag over te mogen gaan. Wat is dan de functie van een deskundigenoordeel O&O in een ontslagtraject? In welke situaties speelt het een rol?
Inleiding
Bij ontslag van een ambtenaar vanwege langdurige arbeidsongeschiktheid, gelden bepaalde eisen. Deze eisen zijn op een vergelijkbare manier in de verschillende rechtspositieregelingen opgenomen en houden globaal in dat de medewerker ten minste twee jaar arbeidsongeschikt is, dat er een zorgvuldig herplaatsingsonderzoek is gedaan en dat herstel niet binnen een bepaalde termijn te verwachten is. Toetsing van deze eisen gebeurde vroeger via het 'functieongeschiktheidsadvies' (FOA) door UWV.
Bij de invoering van de WIA, kondigde UWV aan te zullen stoppen met het FOA. Daarom is er overleg geweest tussen het Verbond van Sectorwerkgevers Overheid (VSO) en UWV, en is afgesproken dat de uitvoering van een FOA door UWV zoveel mogelijk wordt ingepast in de claimbeoordeling voor de WIA. Bij de WIA-beschikking spreekt UWV zich uit over de ongeschiktheid voor het eigen werk, over de verwachting omtrent herstel binnen zes maanden en de re-integratiemogelijkheden. De afspraken treden in de plaats van het oude FOA. Het FOA geldt nu alleen nog voor gevallen die onder de WAO vallen.
In het kader van deze nieuwe werkwijze heeft UWV ook het ‘deskundigenoordeel Overheid en Onderwijs’ geïntroduceerd. Rechtspositioneel is dit zoals gezegd geen voorwaarde om tot ontslag over te mogen gaan. Wat is dan de functie van een deskundigenoordeel O&O in een ontslagtraject? In welke situaties speelt het een rol?
Deskundigenoordeel O&O
Het deskundigenoordeel O&O is een geheel ander instrument dan het reguliere deskundigenoordeel en is van toepassing in de volgende situaties:
De medewerker is het niet eens is met het ontslag
Wanneer de medewerker zich niet verzet tegen het ontslag, zal UWV geen verwijtbare werkloosheid tegenwerpen bij de eventuele aanspraak op een WW-uitkering. Maakt de medewerker bezwaar tegen het ontslagbesluit, dan kan de werkgever het deskundigenoordeel O&O aanvragen. In dit deskundigenoordeel beoordeelt UWV of de medewerker twee jaar lang het eigen werk niet heeft kunnen doen door zijn ziekte. Als dat zo is, stelt UWV vast of herstel binnen zes maanden te verwachten is en beoordeelt of er ander werk is binnen het gezagsbereik van de werkgever dat aansluit op de mogelijkheden van de medewerker.
De WIA-claimbeoordeling is langer dan één jaar voor het ontslagbesluit afgegeven
Het deskundigenoordeel O&O speelt eveneens een rol wanneer het ontslagbesluit niet direct volgt op de Wia-claimbeoordeling. Een ontslagbesluit dient te berusten op recente gegevens, in de regel dient het binnen een jaar na de claimbeoordeling te zijn genomen. Wanneer een ontslagbesluit niet binnen het jaar na de WIA-beschikking genomen is, kan het deskundigenoordeel O&O worden gebruikt om alsnog een recente beoordeling door UWV te verkrijgen. Daarbij valt bijvoorbeeld te denken aan het ‘derde ziektejaar’, of aan situaties van vrijwillige loondoorbetaling als bedoeld in artikel 24 WIA.
WIA-aanvraag heeft niet plaatsgevonden
In de situatie dat een medewerker verzuimt een WIA-aanvraag te doen en er daarom geen WIA-claimbeoordeling is die bij het ontslag kan worden betrokken, biedt het deskundigenoordeel O&O eveneens uitkomst.
WIA-uitkering wordt niet toegekend vanwege onvoldoende re-integratie-inspanningen door de medewerker
In de situatie dat UWV geen WIA-uitkering toekent vanwege onvoldoende medewerking aan de re-integratie door de medewerker, is er wel een claimbeoordeling die bij het ontslag kan worden betrokken. Ook in deze situatie geldt dat een deskundigenoordeel O&O kan worden aangevraagd wanneer de medewerker het niet eens is met het ontslag. Heeft er in een dergelijk geval in een eerder stadium al een regulier Deskundigenonderzoek (op grond van artikel 32 Suwi) plaatsgevonden, dan kan het deskundigenoordeel O&O achterwege blijven.
Conclusies en tips
Het deskundigenoordeel O&O is ingesteld voor het vragen van een advies ten aanzien van de vereisten voor ontslag vanwege langdurige arbeidsongeschiktheid in gevallen waarin de medewerker het niet eens is met het ontslagbesluit, wanneer de WIA-claimbeoordeling langer dan één jaar voor het ontslagbesluit is afgegeven of wanneer er geen WIA-aanvraag heeft plaatsgevonden dan wel geen WIA-uitkering is toegekend vanwege onvoldoende re-integratie-inspanningen door de medewerker.
Alhoewel het deskundigenoordeel O&O rechtspositioneel geen voorwaarde is om tot arbeidsongeschiktheidsontslag over te mogen gaan, zal de werkgever - in het geval de medewerker het niet met het ontslag eens is - er in de regel verstandig aan doen dit oordeel wel aan UWV te vragen. Anders loopt de werkgever het risico dat de rechter zal oordelen dat het ontslagbesluit op onzorgvuldige wijze tot stand is gekomen of onvoldoende is gemotiveerd.
In de praktijk is in veel gevallen vooraf duidelijk wanneer een medewerker het niet eens zal zijn met een ontslag. De behandeling van een aanvraag voor een deskundigenoordeel O&O neemt volgens UWV zes weken in beslag. Vraag het deskundigenoordeel daarom aan zodra het ontslagvoornemen aan een medewerker wordt voorgelegd en wanneer uw inschatting is dat de medewerker het niet eens is met het ontslag. Zo wordt onnodige vertraging voorkomen.
Het deskundigenoordeel is een advies waarvan de werkgever onder omstandigheden af kan wijken. Een afwijkend standpunt dient echter wel deugdelijk te zijn gemotiveerd en voldoende ondersteund te worden door andere (medische) stukken.