Het mandaatbesluit: op tijd, maar niet te vroeg

Verstandige mensen regelen hun zaakjes op tijd. Ook bij mandaatbesluiten, waarin het bestuursorgaan zijn bevoegdheden mandateert aan bijvoorbeeld de afdelingshoofden, wil je er als juridisch medewerker voor zorgen dat de bevoegdheden op tijd terecht komen bij de daarvoor aangewezen medewerkers. Uit een uitspraak van de Centrale Raad van Beroep blijkt echter dat je ook te vroeg kunt zijn!

Bevoegde aanstelling door gemeenschappelijke regeling?

In deze uitspraak (CRvB 21 juli 2011, LJN BR4097) gaat het over een aantal besluiten waarin het salaris van een zieke medewerker wordt gekort. De besluiten zijn genomen door een veiligheidsregio, een gemeenschappelijke regeling die per 1 januari 2008 in werking is getreden. De vraag die in de uitspraak aan de orde komt is of de medewerker destijds bevoegd is aangesteld door de gemeenschappelijke regeling. De medewerker vindt van niet zodat de gemeenschappelijke regeling ook niet bevoegd was de kortingsbesluiten te nemen. Hoe zit dit?

Mandaatbesluit

In 2007 is een mandaatbesluit gemaakt, waarin onder andere aan de manager Personeel en Organisatie mandaat wordt verleend om aanstellingsbesluiten te nemen. Op basis van dit mandaat neemt de manager op 17 december 2007 de beslissing dat de medewerker per 1 januari 2008 wordt aangesteld bij de gemeenschappelijke regeling. De Centrale Raad van Beroep is echter van oordeel dat de manager het aanstellingsbesluit onbevoegd heeft genomen, omdat het mandaatbesluit op 17 december 2007 nog niet in werking was getreden. De redenering is als volgt: de gemeenschappelijke regeling waarmee de veiligheidsregio in het leven werd geroepen, trad pas op 1 januari 2008 in werking. Dit betekent dat een op de gemeenschappelijke regeling gebaseerd mandaatbesluit ook niet eerder dan 1 januari 2008 in werking kan treden. De manager Personeel en Organisatie had op 17 december 2007 dus nog niet het mandaat om aanstellingsbesluiten te nemen. Het aanstellingsbesluit van 17 december 2007 is daarom onbevoegd genomen.

Gevolgen

Normaal gesproken zal het nemen van een onbevoegd besluit ertoe leiden dat het besluit geen stand houdt. In dit geval niet: het gebrek aan een geldig mandaat en daardoor het ontbreken van een aanstellingsbesluit, kon worden opgevangen omdat in het ambtenarenrecht onder omstandigheden wordt aangenomen dat een ambtenaarsverhouding tot stand is gebracht zonder uitdrukkelijk aanstellingsbesluit. Dit is volgens vaste jurisprudentie het geval als sprake is van een aan de werkgeverskant levende bedoeling om een dergelijke verhouding tot stand te brengen, dan wel van feiten of omstandigheden op grond waarvan de betrokken ambtenaar heeft mogen begrijpen dat een aanstelling feitelijk heeft plaatsgevonden. De Raad stelt in onderhavige situatie vast dat aan de eerste voorwaarde is voldaan zodat de aanstelling feitelijk heeft plaatsgevonden. Daarmee kon ook beoordeeld worden of de latere kortingsbesluiten op het salaris, rechtmatig waren.

Conclusie voor gemeenschappelijke regelingen

Het komt veel voor dat gemeenten, provincies, waterschappen e.d. gaan samenwerken en daarvoor een nieuwe gemeenschappelijke regeling oprichten. Houd er rekening mee dat pas nadat de gemeenschappelijke regeling in werking is getreden een mandaatbesluit kan worden genomen. Pas op het moment dat de gemeenschappelijke regeling in werking treedt, hebben de organen bevoegdheden. Die kunnen daarom pas na inwerkingtreding van de gemeenschappelijke regeling gemandateerd worden.

Als je als ambtenaar het mandaatbesluit voorbereidt, kun je natuurlijk wel het mandaatbesluit in concept klaar hebben liggen, zodat het besluit genomen kan worden zodra de gemeenschappelijke regeling en de organen er zijn. Als het mandaatbesluit is genomen, moet het ook bekend worden gemaakt. Besluiten treden immers pas in werking nadat ze bekend zijn gemaakt (artikel 3:40 Awb). Bekendmaking gebeurt, op basis van artikel 3:41 Awb, door toezending of uitreiking aan de gemandateerden (zie bijvoorbeeld ABRvS 24 maart 2010, LJN BL8720).

Tips:

• Maak een goede planning als je een mandaatbesluit voor een nieuwe gemeenschappelijke regeling maakt: het mandaatbesluit kan pas worden genomen nadat de nieuwe gemeenschappelijke regeling en de nieuwe organen daadwerkelijk in het leven zijn geroepen.
• Mandaatbesluiten moeten worden bekendgemaakt via uitreiking of toezending aan degene die mandaat krijgt.