Wijziging Participatiewet per 1 juli 2023: meer waarborgen voor ondersteuning werknemers met een beperking

Geschreven door: Debra de Lange

Uit de Participatiewet volgt de verplichting voor gemeenten om mensen met beperkingen te ondersteunen bij het vinden van werk. Door de ondersteuning op gemeentelijk niveau te regelen zijn er meer mogelijkheden om maatwerk te leveren. Gemeenten kunnen de eigen regelingen (verordeningen) afstemmen op de inwoners. De decentralisatie zorgt echter voor verschillen tussen gemeenten onderling, maar ook tussen gemeenten en het UWV. Het gevolg: onduidelijkheid bij de grotere werkgevers, die vaak in meerdere gemeenten actief zijn, waardoor zij bedenkingen hebben bij het in dienst nemen van werknemers met een arbeidsbeperking.

Om deze onduidelijkheid weg te nemen, en andere pijnpunten op te lossen, is het wetsvoorstel met de naam Breed Offensief ingediend en per 1 juli 2023 tot wet gemaakt. In opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is op 16 december 2022 de Handreiking Breed Offensief gepubliceerd (hierna: Handreiking). De Handreiking bevat een toelichting op de wijzigingen in de Participatiewet en een modelverordening om de lokale regelgeving te harmoniseren. 

Ondersteuning op grond van de Participatiewet kan op verschillende manieren. Denk aan loonkostensubsidie, maar ook aan regelingen die het behoud van het werk door de persoon met beperkingen stimuleren in de vorm van persoonlijke ondersteuning. Vanaf 1 juli 2023 zijn de nieuwe regels van kracht. Een aantal wijzigingen, zoals de vrijlatingsregeling die later besproken worden, is al in werking getreden met ingang van 1 januari 2023. In deze publicatie gaan we in op de wijzigingen. 

Loonkostensubsidie 

Tot 1 juli 2023 geldt dat werkgevers aanspraak maken op een loonkostensubsidie indien zij een werknemer in dienst nemen die tot de doelgroep loonkostensubsidie behoort. Vanaf 1 juli 2023 kunnen ook werknemers zonder vastgestelde beperking die door de gemeente aan het werk geholpen zijn, maar daarna toch verminderd productief blijken te zijn, alsnog een beroep doen op de loonkostensubsidie. Deze zogeheten verminderd productieve werknemers kunnen de loonkostensubsidie tot 6 maanden na de start van het dienstverband aanvragen. 

Dit betekent dat meer werknemers een beroep kunnen doen op de loonkostensubsidie en dat naast werkgevers ook werknemers een beroep op de loonkostensubsidie kunnen doen. 

Persoonlijke ondersteuning

Ten aanzien van de persoonlijke ondersteuning geldt dat mensen die tot de doelgroep loonkostensubsidie behoren aanspraak hebben op persoonlijke begeleiding op de werkplek. De vorm, intensiteit, duur en kwaliteit van deze persoonlijke begeleiding is nu niet vastgelegd en wordt aan gemeenten overgelaten. Vanaf 1 juli 2023 geeft de gemeente in een verordening aan welk gevarieerd aanbod voor ondersteuning beschikbaar is. Uitgangspunt is dat het aanbod alle vormen van persoonlijke ondersteuning bevat. 

In de verordening moet in ieder geval opgenomen worden: 

• de periode waarover ondersteuning kan worden ingezet;
• de intensiteit waarmee de ondersteuning kan worden geboden;
• regels over de kwaliteit van de jobcoach;
• de wijze waarin wordt voorzien in integrale en eventuele domeinoverschrijdende ondersteuning, eventueel ook buiten het werk;
• het gevarieerde aanbod aan persoonlijke ondersteuning;
• de voorwaarden waaronder een proefplaats kan worden aangeboden.

Naast de  interne of externe jobcoach kunnen organisaties gebruik maken van zogenoemde ‘Harries’. Dit zijn naaste collega’s die de begeleiding van een arbeidsbeperkt persoon op de werkvloer op zich nemen. Met deze transparantie dient voor werkzoekenden, werknemers en werkgevers duidelijk te zijn welke ondersteuning zij kunnen verwachten. VNG en Divosa hebben een modelverordening opgesteld waar gemeenten zich aan vast kunnen houden. 

Vrijlating van arbeidsinkomen

Vanaf 1 januari 2023 (en dus al eerder ingevoerd) is ook de figuur van het vrijlaten van arbeidsinkomen uitgebreid. De periode van vrijlating is met 1 jaar verlengd. Er gold al een vrijlating gedurende 6 maanden van 25% van de inkomsten. Daarna kan aansluitend gedurende 12 maanden nieuwe vrijlating van 15% van de inkomsten worden toegepast. Ook een werknemer die met loonkostensubsidie in deeltijd werkt kan vanaf 1 januari 2023 in aanmerking komen voor vrijlating van inkomsten. De vrijlating kan voor onbepaalde tijd worden verlengd als een urenuitbreiding vanwege de omstandigheden van de persoon niet mogelijk is.

Nieuwe verplichtingen gemeenten

Met het ‘Breed Offensief’ worden wijzigingen in de Participatiewet doorgevoerd. De grootste wijzigingen zien op:

• uitbreiding van de groepen die onder de loonkostensubsidie vallen,
• de verordeningsplicht voor persoonlijke ondersteuning, en
• de vrijlating van arbeidsinkomen. 

Voor gemeenten betekent dit dat zij aan de slag moeten met de wijziging van de bestaande verordeningen. 

Heeft u vragen over veranderingen in de Participatiewet of over de verordeningsplicht? Onze advocaten en adviseurs helpen u graag. Neem contact op met onze specialisten: 079 - 3631919 of mail ons.