Wob: openbaarmaking van adviezen van derden
Een verzoek tot openbaarmaking van documenten die zijn bestemd voor intern beraad met daarin opgenomen persoonlijke beleidsopvattingen, kan op grond van de Wob worden afgewezen. Geldt dit ook als het gaat om een advies van een ingeschakelde advocaat?
Uitspraak: Wob en adviezen van advocaten
In navolging van haar uitspraak van 21 september 2011 (ECLI:NL:RVS:2011:BT2132) overweegt de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: Afdeling) in haar uitspraak van 24 juni 2015 (ECLI:NL:RVS:2015:1942) dat ook adviezen van niet tot de kring van de overheid behorende derden, documenten kunnen zijn bestemd voor intern beraad. Daarvoor is bepalend met welk oogmerk de documenten zijn opgesteld. In de uitspraak gaat het om adviezen van de landsadvocaat en andere advocaten aan de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid met betrekking tot het toekomstige pensioenbeleid. Het oogmerk van de adviezen is dat de informatie door de Minister wordt gebruikt voor zijn intern beraad. De adviezen bevatten voorstellen, aanbevelingen en conclusies voor de vormgeving van het toekomstig pensioenbeleid. Het gaat daarbij om persoonlijke beleidsopvattingen van de adviseurs. Dat in de adviezen de juridische aspecten van het toekomstig pensioenbeleid worden weergegeven, betekent niet dat om die reden geen sprake is van persoonlijke beleidsopvattingen, als bedoeld in artikel 1, eerste lid, aanhef en onder f van de Wob. Het betreft persoonlijke opvattingen van de adviseurs die de verschillende juridische benaderingen hebben opgeschreven. De Minister mocht de openbaarmaking van de adviezen volgens de Afdeling dan ook weigeren.
De Stichting Pensioenbescherming Ambtenaren (hierna: Stichting) had om openbaarmaking van de documenten verzocht. Zij stelt dat zij over de adviezen moet kunnen beschikken om de pensioenbelangen van ambtenaren te kunnen beschermen. De Stichting meent dat zij in het nadeel is als de Minister wel nagenoeg onbeperkt over deze adviezen kan beschikken en de Stichting niet. De Afdeling wijst dit argument af omdat dit geen belang is op grond waarvan een Wob-verzoek moet worden beoordeeld. Het gaat bij de Wob niet om het belang van de verzoeker, maar om het algemeen of publiek belang bij openbaarmaking, afgezet tegen door de weigeringsgronden te beschermen belangen.
Betekenis voor de praktijk
Een bestuursorgaan kan zich door een externe adviseur laten adviseren en een verzoek tot openbaarmaking van deze adviezen afwijzen. Voorwaarde is dat voldoende duidelijk is dat het advies bestemd is voor intern beraad: de adviezen zijn opgesteld voor het gebruik binnen de overheid en zijn een weergave van de persoonlijke opvattingen van de externe adviseur.
Tips voor de praktijk
- U kunt als bestuursorgaan een mening van een externe, zoals een advocaat, inwinnen zonder dat deze mening en naam van de externe geopenbaard hoeven te worden. Zorg er voor dat uit de adviezen duidelijk blijkt dat het gaat om stukken waarin de opinie van de externe wordt gevraagd ten behoeve van intern gebruik binnen uw bestuursorgaan (bijvoorbeeld omdat u nadere informatie wilt vergaren voordat het bestuursorgaan haar standpunt bepaalt).
- Bedenk dat, indien in de stukken sprake is van feitelijke informatie die niet met de persoonlijke beleidsopvattingen zijn verweven, deze informatie wél geopenbaard moet worden.
- Met het oog op een goed en democratisch bestuur kan informatie over persoonlijke beleidsopvattingen worden verstrekt in niet tot personen herleidbare vorm. Dit is ter beoordeling aan het bestuursorgaan. Indien een burger verzoekt de persoonlijke beleidsopvattingen in niet tot de persoon herleidbare vorm te openbaren, moet het bestuursorgaan een eventuele afwijzing daarvan, motiveren.
- Motiveer het standpunt van het bestuursorgaan niet met een verwijzing naar het advies van de externe adviseur of met een verwijzing naar de resultaten van een gestructureerd overleg met deze adviseur. Als u dit wel doet, vervalt het interne karakter van het beraad en kunt u verplicht worden het advies/de documenten te openbaren.