Op grond van de Wet open overheid (Woo) kan iedereen een verzoek om informatie indienen bij een overheidsorgaan. Daarnaast bepaalt de Woo dat overheidsorganen in het belang van een goede en democratische bestuursvoering ook uit zichzelf informatie verschaffen. De Woo kent dan ook twee vormen van openbaarmaking, namelijk actieve openbaarmaking en passieve openbaarmaking.
Actieve en passieve openbaarmaking in de zin van de Woo
Actieve openbaarmaking is openbaarmaking zonder dat daar een verzoek aan ten grondslag ligt. Het bestuursorgaan verschaft uit zichzelf informatie over haar eigen beleid, zodra dat in het belang is van een goede en democratische bestuursvorming. Het bestuursorgaan moet deze informatie in een begrijpelijke vorm verschaffen zodat het zoveel mogelijk belanghebbende en belangstellende burgers bereikt.
Passieve openbaarmaking is openbaarmaking van informatie op verzoek van een burger of bedrijf. Een ieder kan een verzoek om informatie neergelegd in documenten indienen. Er worden aan het Woo-verzoek verder geen bijzondere eisen gesteld, het verzoek is vormvrij. Het verzoek mag zowel mondeling als schriftelijk worden ingediend. Voor het indienen van een Woo-verzoek hoeft niet te worden aangegeven wat het belang daarbij is.
Woo en dwangsom
Op de Woo is de Wet dwangsom (paragraaf 4.1.3.2 van de Algemene wet bestuursrecht) niet van toepassing. Als niet binnen de beslistermijn van vier weken (eventueel te verlengen met twee weken) is beslist op het Woo-verzoek, verbeurt het bestuursorgaan dus geen dwangsom. Wel kan de verzoeker bezwaar maken tegen het niet (tijdig) beslissen op het Woo-verzoek of rechtstreeks beroep instellen bij de bestuursrechter. Dat kan tot een veroordeling in de proceskosten en betaling van het griffierecht leiden. Het blijft dus zaak om het Woo-verzoek voortvarend af te handelen.
Woo en misbruik van recht
Omdat voor het indienen van een Woo-verzoek de burger geen belang hoeft aan te geven, zal van misbruik van bevoegdheid niet snel sprake zijn. Als echter uit het gedrag van de verzoeker is af te leiden dat in het geheel geen openbaarmaking aan een ieder is beoogd maar bewust Woo-verzoeken worden ingediend om geldsommen te incasseren, kan er toch sprake zijn van misbruik van recht.
Tips voor het efficiënt afhandelen van Woo-verzoeken
Voor het efficiënt afhandelen van Woo-verzoeken is van belang dat uw administratieve proces goed is ingericht. Zorg ervoor dat informatie van verschillende afdelingen gestructureerd is opgeslagen en er een helder aanspreekpunt is op de betreffende afdeling. Ook is van belang dat binnen de organisatie bekend is dat overheidsinformatie in principe openbaar is en iedere burger daar om kan vragen zonder daarvoor een belang te hoeven aangeven.
Naar verwachting treedt op 1 januari 2024 de Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer in werking. Burgers hebben dan het recht om via een elektronisch kanaal, bijvoorbeeld een speciaal daarvoor ingericht e-mailadres of via een daarvoor ontwikkeld webformulier, te communiceren met de overheid. Om te voorkomen dat Woo-verzoeken niet of niet tijdig worden herkend, verdient het aanbeveling daarvoor nu al één loket te openen. Het bestuursorgaan dient dan kenbaar te maken dat deze elektronische weg dient te worden behandeld. Burgers behouden overigens het recht om per post met het bestuursorgaan te corresponderen.
Een Woo-verzoek moet binnen vier weken worden afgehandeld. Is het Woo-verzoek omvangrijk of complex, dan kunt u de beslistermijn met twee weken verlengen. Is het Woo-verzoek te algemeen of te vaag gesteld, dan kunt u de indiener om een nadere specificatie vragen. De beslistermijn wordt dan opgeschort totdat de nadere specificatie is gegeven.
Woo-team
Lukt het niet om een Woo-verzoek intern af te handelen? Wij hebben een Woo-team paraat dat het volledige Woo-verzoek kan afhandelen. Neem contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken. Wij helpen u graag.
