Jurisprudentie Woo

ECLI:NL:RBOVE:2025:272 (20-01-2025)
Bestuursorganen kunnen zelf ook een Woo-verzoek indienen, oordeelt de rechtbank in deze zaak. De gemeente Wierden heeft beroep aangetekend tegen een besluit van de provincie Overijssel. Wierden wilde via een Woo-verzoek informatie verkrijgen over Energiepark Daarle, maar de provincie reageerde niet op tijd.

De provincie heeft de vraag opgeworpen of het Woo-verzoek van de gemeente zich wel verdraagt met het doel en de strekking van de Woo en of dat verzoek wel is aan te merken als een aanvraag in de zin van de Awb. Volgens de provincie vormt de Woo een juridisch kader voor informatievoorziening door bestuursorganen en lijkt deze wet niet bedoeld voor openbaarmakingsverzoeken van bestuursorganen. Uit de wetsgeschiedenis van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) en de Woo volgt het beeld dat het niet de bedoeling van de wetgever is geweest dat de overheid zelf openbaarmakingsverzoeken kan doen. Voor de overheid zijn er andere wegen om informatie van collega-overheden te verkrijgen, aldus het college.

De rechtbank overweegt dat in artikel 4.1, eerste lid, van de Woo is bepaald dat ‘eenieder’ een Woo-verzoek kan doen bij een bestuursorgaan. Dus ook een ander bestuursorgaan. Wel moeten bestuursorganen terughoudend zijn met het indienen van Woo-verzoeken. Uit de Memorie van Toelichting bij de Woo volgt dat deze wet vooral bedoeld is als instrument voor de burger om de overheid te controleren. Deze terughoudendheid gaat echter niet zo ver dat bestuursorganen zijn uitgesloten van de mogelijkheid om Woo-verzoeken te doen.

ECLI:NL:RBDHA:2024:22375 (23-12-2024)
Bij het nemen van een besluit op een verzoek om informatie op grond van de Woo, moet een bestuursorgaan voldoende inzichtelijk maken hoe de zoekslag is verricht. Dit kan bijvoorbeeld door aan te geven welke systemen zijn geraadpleegd, welke zoektermen zijn gebruikt, welke personen betrokken waren en hoe documenten zijn gefilterd.

In deze zaak beklaagde de Woo-verzoeker zich over onvoldoende zorgvuldige en inzichtelijke zoekslagen door de gemeente Midden-Delfland naar de door hem gevraagde informatie. Er zijn drie Woo-verzoeken ingediend. De gemeente heeft twee Woo-verzoeken grotendeels afgewezen, omdat de informatie volgens de gemeente niet bestaat of al openbaar is. Het andere verzoek is doorgezonden naar een ander bestuursorgaan.

Wanneer het bestuursorgaan stelt dat een bepaald document niet of niet meer onder hem berust en een dergelijke mededeling niet ongeloofwaardig voorkomt, is het in beginsel aan de Woo-verzoeker om aannemelijk te maken dat een document toch onder het bestuursorgaan berust.

De rechtbank oordeelde dat de zoekslagen inderdaad onvoldoende zorgvuldig waren. De gemeente had namelijk niet met zoektermen gezocht in het zaaksysteem en de mailbox. Daarnaast had de gemeente enkel de e-mailbox van de gemeentesecretaris doorzocht, terwijl er ook in de mailboxen van de burgemeester, wethouders en andere betrokken ambtenaren gezocht had moeten worden. Ook was er niet gezocht naar informatie in Whatsapp-berichten. Tenslotte had de gemeente niet zorgvuldig onderzocht of documenten over de interim-burgemeester onder de gemeente berusten, voordat ze het verzoek doorstuurde naar een ander orgaan.

De rechtbank vernietigt de bestreden besluiten en bepaalt dat de gemeente een nieuwe, zorgvuldige zoekslag moet verrichten, rekening houdend met de uitspraak.

ECLI:NL:RBNNE:2024:5254 (12-12-2024)
Deze zaak betreft een beroep tegen een besluit van de gemeente Noardeast-Fryslân. De gemeente heeft een Woo-verzoek, gelet op antimisbruikbepaling van de Woo, buiten behandeling gesteld, omdat het van mening was dat de verzoeker kennelijk een ander doel had dan het verkrijgen van publieke informatie.

De verzoeker maakte bezwaar tegen dit besluit. De gemeente verklaarde het bezwaar niet-ontvankelijk, en stelde dat sprake was van misbruik van recht zoals bedoeld in artikel 3:13 van het Burgerlijk Wetboek. De gemeente baseerde zich mede op een advies van de adviescommissie voor bezwaarschriften.

De verzoeker ging in beroep tegen de niet-ontvankelijkverklaring van zijn bezwaar. De gemeente betoogde dat ook het beroep niet-ontvankelijk verklaard zou moeten worden wegens misbruik van recht. De rechtbank oordeelde daarentegen dat het beroep wel ontvankelijk is, omdat het college niet met voldoende zwaarwichtige gronden had aangetoond dat de eiser misbruik maakte van zijn recht om beroep aan te tekenen. De rechtbank benadrukte dat, in tegenstelling tot andere zaken waar misbruik van recht was vastgesteld, de eiser in dit geval geen andere mogelijkheid had om een rechterlijk oordeel te krijgen over de buitenbehandelingstelling van zijn Woo-verzoek als het beroep niet-ontvankelijk zou worden verklaard.

De rechtbank oordeelt dat het college het bezwaar van de eiser ook ten onrechte niet-ontvankelijk heeft verklaard. Hoewel het college diverse argumenten aandroeg, zoals het feit dat de eiser veel aanvragen indient, de aanvragen vaak bewust naar het verkeerde adres stuurt en de focus zou liggen op het verkrijgen van dwangsommen en schadevergoedingen, achtte de rechtbank deze argumenten onvoldoende zwaarwegend om te spreken van misbruik van recht. De rechtbank benadrukte dat er zwaarwichtige gronden nodig zijn die tot de kwalificatie kwade trouw leiden om een bezwaar niet-ontvankelijk te verklaren. De rechtbank bepaalt dat de gemeente opnieuw een beslissing moet nemen op het bezwaar van de eiser.

ECLI:NL:RBOVE:2024:6394 (02-12-2024)
De stichting Animal Rights heeft de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) verzocht om documenten over het destructiebedrijf Rendac Son BV openbaar te maken.

Tussen de documenten die de minister voornemens is openbaar te maken zit ook informatie over een varkensbedrijf. De eigenaresse hiervan heeft de rechter gevraagd informatie over haar bedrijf niet openbaar te maken, omdat zij vreest voor acties van dierenactivisten bij het bedrijf. 

Op grond van artikel 5.1, tweede lid, aanhef en onder h, van de Woo blijft het openbaar maken van informatie achterwege voor zover het belang daarvan niet opweegt tegen het belang van de beveiliging van personen en bedrijven en het voorkomen van sabotage.

De rechtbank oordeelt dat de verzoekster geen concrete aanwijzingen heeft aangeleverd voor dergelijke vergaande acties. De rechter verwijst naar eerdere uitspraken die benadrukken dat een algemene veronderstelling, zoals de vrees voor acties van dierenrechtenactivisten, onvoldoende is. Gezien het uitgangspunt van openbaarheid en het publieke belang van transparantie, wordt het verzoek afgewezen en de openbaarmaking van de documenten toegestaan.