Verplichte geestelijke gezondheidszorg

Iedereen heeft het recht om zelf te bepalen welke zorg hij of zij ontvangt en wanneer. Het uitgangspunt is dat zorg alleen wordt verleend met instemming van de betrokkene. In sommige gevallen is echter verplichte zorg noodzakelijk, bijvoorbeeld wanneer iemand door een psychische stoornis zichzelf of anderen ernstig nadeel toebrengt.

Onder bepaalde omstandigheden kan verplichte zorg worden opgelegd op basis van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz).

Het kan voorkomen dat een persoon met een psychische stoornis ook een psychogeriatrische stoornis (zoals dementie) of een verstandelijke beperking heeft. In dat geval moet de zorgaanbieder bepalen welke problematiek voorrang heeft en of de Wvggz of de Wet zorg en dwang (Wzd) van toepassing is.

Verplichte zorg onder de Wvggz

Verplichte zorg is een uiterste maatregel en mag alleen worden toegepast als vrijwillige zorg niet mogelijk is. Dit kan uitsluitend in de volgende situaties:

• De rechter heeft een zorgmachtiging of een machtiging tot voortzetting van een crisismaatregel afgegeven.
• De burgemeester heeft een crisismaatregel opgelegd, of de situatie vereist tijdelijke verplichte zorg voorafgaand aan een crisismaatregel.
• Er is sprake van tijdelijke verplichte zorg in een acute noodsituatie.

De Wvggz stelt strikte criteria en procedurele eisen waaraan moet worden voldaan voordat verplichte zorg kan worden ingezet.

Crisismaatregel door de burgemeester
Als vrijwillige zorg niet mogelijk is en een situatie zo urgent is dat een zorgmachtiging niet kan worden afgewacht, kan de burgemeester een crisismaatregel nemen. Dit kan pas na advies van een onafhankelijk psychiater, zoals vastgelegd in een medische verklaring. De crisismaatregel mag alleen worden opgelegd als:

• Er sprake is van een onmiddellijk dreigend ernstig nadeel (ernstige crisissituatie).
• Er een ernstig vermoeden bestaat dat dit nadeel wordt veroorzaakt door een psychische stoornis.
• De crisismaatregel noodzakelijk is om het ernstige nadeel weg te nemen.
• De crisissituatie dermate ernstig is dat een zorgmachtigingsprocedure niet kan worden afgewacht.
• De betrokkene of diens vertegenwoordiger zich verzet tegen de zorg.

Een crisismaatregel duurt maximaal drie dagen, maar kan door de rechter worden verlengd tot maximaal drie weken. De maatregel kan leiden tot zowel ambulante zorg als opname en is een uiterste middel.

De burgemeester is verplicht de betrokkene te horen, voor zover dit redelijkerwijs mogelijk is. Daarnaast moet de crisismaatregel en de medische verklaring onverwijld aan de betrokkene worden verstrekt.

Tijdelijke verplichte zorg voorafgaand aan een crisismaatregel

Voordat een crisismaatregel wordt opgelegd, kan maximaal 18 uur tijdelijke verplichte zorg worden verleend, waarvan maximaal 12 uur na onderzoek door een psychiater.

Beroep bij de rechtbank

Als een betrokkene het niet eens is met de crisismaatregel, kan binnen drie weken beroep worden ingesteld bij de rechtbank. Hoewel de crisismaatregel een bestuursrechtelijk besluit is, wordt het beroep behandeld door de familierechter. De rechter beoordeelt of aan alle wettelijke eisen is voldaan en of de procedure correct is gevolgd.

Vragen of hulp nodig?

Het opleggen van een crisismaatregel vereist snelle actie van de gemeente, terwijl een zorgvuldige dossieropbouw essentieel is. Als procedurele fouten worden gemaakt, kan de rechter de gemeente veroordelen tot het betalen van schadevergoeding aan de betrokkene.

De advocaten en juristen van Vijverberg zijn gespecialiseerd in de procedurele regels van de Algemene wet bestuursrecht en de Wvggz. Zij kunnen burgemeesters effectief vertegenwoordigen bij de rechtbank. Heeft u vragen over de Wvggz of wilt u weten wat wij voor u kunnen betekenen? Neem contact op met 
onze specialisten via 079 - 3631919 of mail ons.

Spoedhulp voor gemeenten bij crisismaatregelen

Gemeenten kunnen bij ons een spoedhulpregeling afsluiten. Wij zijn 24 uur per dag, 7 dagen per week bereikbaar en staan klaar om zaken direct op te pakken tegen vaste tarieven. Wilt u meer informatie? Neem contact op met onze specialisten a 079 - 3631919 of mail ons.