Verplichte geestelijke gezondheidszorg

Ieder mens heeft het recht om zelf te bepalen wanneer hij welke zorg wil. Het uitgangspunt is dat zorg alleen kan worden verleend als de betrokkene daar zelf mee instemt. Toch zijn er situaties denkbaar waarin van dit uitgangspunt moet worden afgeweken. Door een psychische stoornis kan iemand bijvoorbeeld zichzelf of anderen ernstig nadeel toebrengen.

Onder omstandigheden kan verplichte zorg op basis van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) dan noodzakelijk zijn. 

Het kan voorkomen dat een persoon met een psychische stoornis ook een psychogeriatrische stoornis (zoals dementie) of een verstandelijke beperking heeft. In dat geval zal de zorgaanbieder moeten bepalen welke problematiek voorliggend is en of het stelsel van de Wvggz dan wel van de Wet zorg en dwang (Wzd) passend is.  

Verplichte zorg onder de Wvggz

Verplichte zorg is een laatste redmiddel en mag alleen worden overwogen wanneer er geen mogelijkheden voor vrijwillige zorg meer zijn. 

Verplichte zorg kan alleen als:

• de rechter een zorgmachtiging of machtiging tot voortzetting van een crisismaatregel heeft afgegeven voor het verlenen van verplichte zorg;
• een burgemeester een crisismaatregel heeft genomen of de situatie noodzaakt tot de toepassing van tijdelijke verplichte zorg voorafgaand aan een crisismaatregel; of
• indien sprake is van tijdelijke verplichte zorg in een noodsituatie.

Voor al deze gevallen bevat de Wvggz strenge criteria en procedurele eisen waaraan voldaan moet worden voordat er tot verplichte zorg kan worden besloten.

Crisismaatregel door de burgemeester

Als vrijwillige zorg niet lukt, en de situatie zo dringend is dat een zorgmachtiging niet kan worden afgewacht, dan kan de burgemeester een crisismaatregel nemen. Dit kan pas na advies van een onafhankelijk psychiater, zoals verwoord in de medische verklaring. De voorwaarden voor het opleggen van een crisismaatregel zijn:

1. Er moet sprake zijn van onmiddellijk dreigend ernstig nadeel oftewel van een ernstige crisissituatie;
2. Er moet een ernstig vermoeden bestaan dat dit ernstig nadeel wordt veroorzaakt door een psychische stoornis van de persoon op wie het verzoek voor een crisismaatregel betrekking heeft;
3. Met de crisismaatregel kan het ernstig nadeel worden weggenomen;
4. De crisissituatie moet zo ernstig zijn dat de procedure voor een zorgmachtiging niet kan worden afgewacht;
5. Er is sprake van verzet van betrokkene of zijn vertegenwoordiger.

De crisismaatregel duurt maximaal drie dagen, maar kan door de rechter worden verlengd tot maximaal drie weken. Een crisismaatregel kan leiden tot verplichte ambulante zorg of opname. De crisismaatregel is een ultimum remedium.

Eén van de procedurele vereisten waaraan moet worden voldaan is de hoorplicht. De burgemeester moet betrokkene in staat stellen gehoord te worden voor zover dit redelijkerwijs mogelijk is. Ook moet de burgemeester na het nemen van de crisismaatregel onverwijld een afschrift van de crisismaatregel en de medische verklaring aan betrokkene verstrekken.

Tijdelijke verplichte zorg voorafgaand aan crisismaatregel

Voorafgaand aan een crisismaatregel is gedurende maximaal 18 uur tijdelijk verplichte zorg toegestaan met een maximum van 12 uur nadat betrokkene door een psychiater onderzocht is.

Beroep bij de rechtbank

Als de betrokkene het niet eens is met de door de burgemeester getroffen crisismaatregel, dan kan betrokkene binnen drie weken hiertegen beroep instellen bij de rechtbank. Hoewel de crisismaatregel een bestuursrechtelijk besluit is, wordt de zaak behandeld bij de familierechter. De rechter zal toetsen of aan alle voorwaarden is voldaan om te komen tot oplegging van de crisismaatregel en zal beoordelen of de procedurele eisen door de burgemeester zijn gevolgd.

Vragen of hulp nodig?

Het opleggen van een crisismaatregel vereist vaak onmiddellijk actie van de gemeenteambtenaar die met het dossier is belast. Daarentegen is een zorgvuldige voorbereiding door een goede dossieropbouw van groot belang. Indien de procedurele eisen niet goed worden gevolgd, kan de rechter de gemeente veroordelen tot het betalen van een schadevergoeding aan betrokkene.

De advocaten en juristen van Vijverberg beschikken over uitstekende kennis van de procedurele regels uit de Algemene wet bestuursrecht en de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg, waardoor zij de burgemeester goed kunnen vertegenwoordigen bij de rechtbank. Heeft u vragen over de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg of wilt u weten wat wij voor u kunnen betekenen? Wij helpen u graag. Neem contact op met onze specialisten: 079 - 3631919 of mail ons.

Spoedhulp voor gemeenten bij crisismaatregel

Voor gemeenten is het mogelijk om bij ons spoedhulp af te sluiten. In dat geval zijn wij 24 uur per dag, 7 dagen per week bereikbaar en staan wij klaar om tegen vaste tarieven de zaak uit handen te nemen. Wilt u weten wat de mogelijkheden zijn? Neem dan contact op met onze specialisten: 079 - 3631919 of mail ons.