Geschreven door: mr. Violette Moons
De eigenrisicodrager voor de Werkloosheidswet (hierna: WW) of Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (hierna: Wet WIA) is verantwoordelijk voor de re-integratie van de oud-werknemer die een uitkering ontvangt. Niet gek, de uitkering komt namelijk ten laste van de eigenrisicodrager.
Maar wat als de ontvanger van de uitkering zijn re-integratieverplichtingen niet nakomt? Komt UWV dan als uitvoerende instantie zelf in actie of ligt de verantwoordelijkheid hiervoor (ook) bij de eigenrisicodrager? Dat laatste is het geval. De eigenrisicodrager heeft tot op zekere hoogte en onder bepaalde voorwaarden mogelijkheden om in zo’n geval in te grijpen. Wat de eigenrisicodrager in zo’n geval kan doen is afhankelijk van de uitkering die de oud-werknemer ontvangt.
WW
In de zogeheten ‘Werkwijzer Artikel 72a WW’ is de verantwoordelijkheid van de eigenrisicodrager voor de WW toegelicht en uitgewerkt. Hoewel de eigenrisicodrager verantwoordelijk is voor de re-integratie neemt UWV de beslissingen in het kader van de WW. Dat geldt niet alleen voor beslissingen over de toekenning en hoogte van de WW-uitkering, maar ook over het opleggen van een maatregel als de oud-werknemer zijn verplichtingen niet nakomt.
De oud-werknemer met een WW-uitkering heeft de verplichting mee te werken aan re-integratieactiviteiten van de eigenrisicodrager. Doet hij dat niet of onvoldoende, dan kan sprake zijn van verwijtbaar gedrag. De eigenrisicodrager kan dit melden bij UWV. Die melding moet dan wel minstens gebaseerd zijn op een concreet vermoeden van verwijtbaar gedrag. UWV neemt vervolgens een beslissing op die melding. Als UWV vindt dat er inderdaad sprake is van verwijtbaar gedrag, dan legt UWV een tijdelijke of blijvende maatregel op aan de oud-werknemer. Dat kan een korting op de uitkering zijn, een waarschuwing of een urenkorting.
Naast de re-integratieactiviteiten die de oud-werknemer heeft via de eigenrisicodrager, moet hij ook voldoen aan de sollicitatieplicht. Die verplichting houdt in dat de oud-werknemer met een uitkering één sollicitatieactiviteit per week moet doen. De activiteiten moet de oud-werknemer doorgeven aan UWV. UWV controleert of de oud-werknemer voldoende sollicitatieactiviteiten heeft verricht, maar niet of deze activiteiten kwalitatief ook in orde zijn. Die beoordeling ligt op de weg van de eigenrisicodrager. Het is goed daar als eigenrisicodrager alert op te zijn en te beoordelen of de oud-werknemer ook op dat vlak voldoende doet aan zijn re-integratieverplichtingen. Wanneer is vastgesteld dat de oud-werknemer kwalitatief niet aan zijn inspanningen voldoet, meldt dit als eigenrisicodrager dan bij UWV.
WIA
Is een werknemer bijna 2 jaar ziek, dan kan hij een WIA-uitkering aanvragen. UWV doet de WIA-beoordeling en neemt een beslissing over de toekenning van een WIA-uitkering.
Kent UWV een uitkering in verband met de werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten (hierna: WGA-uitkering) toe, dan is de eigenrisicodrager vervolgens verantwoordelijk voor de re-integratie van de (oud-)werknemer. Een werkgever kan geen eigenrisicodrager zijn voor de inkomensverzekering voor volledig en duurzaam arbeidsongeschikten (hierna: IVA-uitkering).
Anders dan bij een WW-uitkering neemt de eigenrisicodrager de beslissingen over het opleggen van een maatregel als de oud-werknemer met een WGA-uitkering zich niet aan zijn verplichtingen houdt. Hierop geldt één uitzondering: de maatregel om de betaling van de uitkering blijvend en geheel te weigeren. Het opleggen van deze maatregel is voorbehouden aan UWV. Deze maatregel kan aan de orde zijn als iemand de arbeidsongeschiktheid opzettelijk heeft veroorzaakt. Constateer je dat als eigenrisicodrager, meld het dan wel onmiddellijk aan UWV.
Om een maatregel te kunnen opleggen is het van belang dat de eigenrisicodrager een schriftelijk en kenbaar sanctiebeleid heeft. Een eigenrisicodrager voor de WGA doet er dus verstandig aan dergelijk beleid vast te stellen en ook bekend te maken door dit beleid te publiceren. UWV is bij het opleggen van een sanctie gebonden aan het Maatregelenbesluit socialezekerheidswetten. De wetgever heeft er voor gekozen niet te regelen dat dit besluit ook voor de eigenrisicodrager geldt. De eigenrisicodrager kan er natuurlijk wel voor kiezen om in het eigen beleid aan te sluiten bij dit besluit.
Sanctiebevoegdheden
Maatregelen die de eigenrisicodrager kan opleggen en dus kan opnemen in het sanctiebeleid zijn:
- tijdelijke gedeeltelijke weigering van de uitkering;
- blijvende gedeeltelijke weigering van de uitkering; of
- tijdelijke gehele weigering van de uitkering.
Neem in het beleid ook op dat bij opzettelijk veroorzaken van arbeidsongeschiktheid melding zal worden gedaan bij UWV en dat UWV daaraan de sanctie van geheel en blijvend stopzetten van de uitkering kan verbinden.
Daarnaast moet de eigenrisicodrager, net als UWV, de hoogte van de sanctie altijd afstemmen op de ernst van de gedraging en de mate van verwijtbaarheid. Dit moet voorkomen dat er onwenselijke verschillen ontstaan tussen het sanctiebeleid van UWV en dat van de eigenrisicodrager.
Bij het opleggen van een maatregel moet de eigenrisicodrager zich houden aan de Algemene wet bestuursrecht. Dat wil zeggen dat het besluit in ieder geval gemotiveerd moet zijn, er beslistermijnen gelden en dat de (oud-)werknemer bezwaar kan maken bij de eigenrisicodrager tegen het besluit. De eigenrisicodrager kan er voor kiezen een bezwarenadviescommissie in te stellen voor eventuele bezwaren tegen een opgelegde maatregel.
Met andere woorden, de eigenrisicodrager heeft een eigen bevoegdheid maatregelen op te leggen als de (oud-)werknemer zijn verplichtingen niet nakomt, maar moet daar wel beleid voor hebben ontwikkeld en een bezwarenprocedure voor inrichten. De maatregelen worden door hetzelfde formeel-wettelijke kader genormeerd als de maatregelen die UWV oplegt.
Als de eigenrisicodrager besluit een maatregel op te leggen, dan moet UWV daar vanzelfsprekend een kopie van ontvangen zodat de maatregel ook feitelijk kan worden toegepast. UWV keert de uitkering immers uit aan de (oud-)werknemer.
Samengevat
Voldoet een (oud-)werknemer met een WW-uitkering niet aan zijn re-integratieverplichtingen, dan kan de eigenrisicodrager dit melden bij UWV. UWV beoordeelt vervolgens of aanleiding bestaat een maatregel op te leggen.
De eigenrisicodrager voor de WGA doet er verstandig aan sanctiebeleid op te stellen en bekend te maken. Komt een (oud-)werknemer met een WGA-uitkering zijn re-integratieverplichtingen niet na, dan kan de eigenrisicodrager, op basis van dit eigen sanctiebeleid, zelf een beslissing nemen over een op te leggen maatregel. Zonder sanctiebeleid is dit niet mogelijk. Besteed bij het opstellen van een sanctiebesluit ook aandacht aan de bezwaarprocedure en het eventueel instellen van een bezwaaradviescommissie.
Wij adviseren eigenrisicodragers alert te zijn op de mogelijkheden die er zijn. Het is zonde en onnodig om de bevoegdheden niet in te zetten op het moment dat een (oud-)werknemer met een uitkering zijn re-integratieverplichtingen niet nakomt. Juist gelet op de (vaak behoorlijke) kosten van zo’n uitkering voor de eigenrisicodrager.
Hulp of advies nodig?
Hulp nodig bij het doen van een melding verwijtbaar gedrag in het kader van de WW, het opstellen van sanctiebeleid voor de WGA-uitkering of de besluitvorming rondom het opleggen van een maatregel met betrekking tot de WGA-uitkering? Neem contact met ons op!