Geschreven door: mr. Charissa Smith
In onze publicatie van 5 juli 2024 hebben wij een overzicht gegeven van verschillende uitspraken van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State over het gelijkheidsbeginsel bij de verdeling van de schaarse publieke rechten. In de conclusie gaven wij aan dat er op dat moment nog geen uitspraak was waarin wordt geoordeeld dat bij de selectie van een subsidieontvanger in het kader van een begrotingssubsidie het recht op mededinging in acht moet worden genomen. Op 13 september 2024 heeft de rechtbank Limburg in een voorlopige voorziening geoordeeld dat een gemeente verplicht is om een openbare, transparante en eerlijke procedure te volgen voordat aan een organisatie een begrotingssubsidie wordt toegekend.
Feiten
De gemeente Peel en Maas heeft van het Rijk zogenaamde SPUK-gelden ontvangen voor de inkoop van ‘combinatiefunctionarissen’. In de gemeente Peel en Maas heeft een welzijnsorganisatie sinds 2019 deze combinatiefunctionarissen voor de gemeente in dienst gehad. Combinatiefunctionarissen houden zich onder meer bezig met preventietaken waaronder het in beweging krijgen van bewoners van de gemeente. In november 2023 heeft de gemeente Peel en Maas besloten om aan deze welzijnsorganisatie een begrotingssubsidie toe te kennen van € 265.139,20 per jaar voor de uitvoering van het plan ‘Brede regeling combinatiefuncties-gezonde leefstijl 2024-2026’.
Een concurrent heeft bezwaar gemaakt tegen deze begrotingssubsidie omdat de gemeente Peel en Maas een openbare, transparante en eerlijke procedure had moeten volgen voordat aan de welzijnsorganisatie een begrotingssubsidie toegekend had mogen worden. De gemeente had een gelijk speelveld moeten creëren voor mogelijk andere geïnteresseerde partijen, aldus deze concurrent.
De bezwarencommissie heeft het college van Burgemeester en Wethouders geadviseerd om het bezwaar van de concurrent gegrond te verklaren. Het college van Burgemeester en wethouders heeft dit advies echter niet overgenomen omdat het opnieuw verstrekken van een begrotingssubsidie aan de welzijnsorganisatie die al vanaf 2019 een begrotingssubsidie ontvangt ‘past binnen het streven naar duurzaam partnerschap (conform het gedachtegoed van Peel en Maas).’ Om deze reden is gemotiveerd afgeweken van de eigen inkoop- en aanbestedingsprocedure.
Oordeel rechtbank Limburg
De rechtbank oordeelt dat er sprake is van een schaars publiek recht. Dit houdt in dat het aantal beschikbare publieke rechten beperkt is en dat voor het aantal te verlenen rechten een maximum of plafond bestaat. Daarnaast staat vast dat er meerdere (potentiële) gegadigden geïnteresseerd zijn in de subsidie. Gelet op verschillende uitspraken van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (zoals ECLI:NL:RVS:2016:2927, ECLI:NL:RVS:2017:86, ECLI:NL:RVS:2018:23, ECLI:NL:RVS:2019:595) en van de Hoge Raad (ECLI:NL:HR:2021:1778) geldt in het Nederlands recht een rechtsnorm die ertoe strekt dat bij de verdeling van schaarse subsidiemiddelen door het bestuursorgaan aan (potentiële) gegadigden ruimte moet worden geboden om naar de beschikbare subsidiemiddelen mee te dingen. Deze rechtsnorm is gebaseerd op het gelijkheidsbeginsel dat in deze context strekt tot het bieden van gelijke kansen. De rechtbank is dan ook van oordeel dat de gemeente Peel en Maas in strijd met het gelijkheidsbeginsel heeft gehandeld. De gemeente Peel en Maas had de concurrent de kans moeten bieden om ook aanspraak te maken op de betreffende subsidie. De wens van de gemeente om tot een duurzaam partnerschap te komen is onvoldoende grond om af te wijken van het eigen inkoop- en aanbestedingsbeleid.
Conclusie
Bij de selectie van een subsidieontvanger in het kader van een begrotingssubsidie moet het recht op mededinging in acht worden genomen. Deze uitspraak sluit volledig aan bij de eerdere uitspraken van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State.
Tips voor de praktijk
- Stel geïnteresseerde partijen in staat om aanspraak te maken op een begrotingssubsidie. Dit kan bijvoorbeeld door een tenderprocedure te houden;
- Stel subsidievoorwaarden op zoals ook het inkoopbeleid is opgesteld. In deze subsidievoorwaarden kan bijvoorbeeld worden aangegeven dat voor het verstrekken van een begrotingssubsidie tot een bedrag van € 30.000,- geen volledige tenderprocedure gehouden hoeft te worden maar dat een beperkte mate van openbaarheid wordt gewaarborgd en welke voorwaarden in dat geval gelden.
Heeft u vragen over subsidie of inkoop? Onze advocaten en adviseurs helpen u graag. Neem contact op met onze specialisten via 079 - 3631919 of mail ons.